မေန႔က အိမ္မွာကိုယ္တိုက္ဆပ္ျပာကုန္ေန၍ ဆပ္ျပာတစ္တံုး၀ယ္လာခဲ့သည္။ ထုပ္ပိုးပံုက သပ္သပ္ရပ္ရပ္ႏွင့္
အကုန္လံုး အဂၤလိပ္လိုေရးထားသည္။ အစက ႏိုင္ငံျခားက လာတာထင္ထားတာ ေသခ်ာဖတ္ၾကည့္မွ Made in Myanmar ဆိုတာေတြ႕ရေတာ့ နည္းနည္း ဂုဏ္ယူမိသြားသည္။ တို႔ႏိုင္ငံလည္း မေခဘူးေပါ့။ ဒါမ်ိဳးေတြ
ႏိုင္ငံတစ္ကာႏွင့္ရင္ေဘာင္တန္းထုတ္ႏုိင္ေနၿပီပဲ။ ကၽြန္ေတာ္က လည္းအက်င့္တစ္ခုရွိတာက ကုန္ပစၥည္းေၾကညာေလးမ်ားေတြ႕ရင္ ေသေသခ်ာခ်ာ လိုက္ဖတ္တတ္သည္။ အဲဒီ ဆပ္ျပာရဲ႕ေၾကာ္ျငာေလး
ဖတ္ၾကည့္ရင္းက ဘ၀င္မက်တာေလးေတြ႕လာသည္။ xxx promotes good health and safe hygiene. Herbal contents prevent itchiness and skin inflammation.(ဘာေဆးဖက္၀င္အပင္ေတြလဲမသိ)
Naturally formulated menthol generates coolness and freshness all day long. (ေရခ်ိဳးၿပီး ငါးမိနစ္မၾကာ ကားေစာင့္ရင္း ေခၽြးေတြပ်ံလာသည္။) ဒီအထိကိစၥမရွိေသး။ ေၾကာ္ျငာပဲဆိုၿပီးနားလည္ေပးလို႔ရသည္။ ျပႆနာက xxx rejuveate skin moisture, smooths and softens skin. ဆိုတဲ့စာေၾကာင္းမွာ ဖတ္ရင္းတန္းလန္း ရပ္ေနမိသည္။ အသားအရည္ကုိ ျပန္လည္ႏုပ်ိဳေခ်ာေမြ႕ ေစတယ္ဆိုပါလား။
ဒါဟာေၾကာ္ျငာတစ္ခုမကေတာ့ပါ။ စားသံုးသူကို ၄င္းပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီမွ ကတိေပးခ်က္တစ္ခုျဖစ္သြားပါသည္။ ၄င္းစာတန္းကို ျမန္မာလိုေရးသည္ဆိုပါစို႔။ ျမန္မာစာဖတ္တတ္သူ ေတာလံုေမတစ္ေယာက္က အသားအရည္ေခ်ာေမြ႕လို၍ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္တစ္ခုျဖင့္၄င္းဆပ္ျပာကို ၀ယ္သံုးပါၿပီတဲ့။ ၄င္းေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျပည့္ပါမည္လား။ အဆိုပါကုမၸဏီက xxx rejuveate skin moisture, smooths and softens skin. ဆိုသည့္စာေၾကာင္းကို မည္သည့္ သုေတသန အေထာက္အထားကိုအေျခခံ၍ ေၾကာ္ျငာရသည္လဲ။ အမွန္တကယ္စမ္းသပ္ၿပီးမွေရးသည္လား။ ဒါမွမဟုတ္
လူအထင္ႀကီးေအာင္ပဲေရးသည္လားဆိုတာေတာ့ ေၾကာ္ျငာရွင္မွသာ သိႏိုင္ေပမည္။ အကယ္၍ တစ္စံုတစ္ေယာက္က “ဒါေၾကာ္ျငာေလ။ေၾကာ္ျငာဆိုတာ ဒီလိုပဲ ေရးရေျပာရတာပဲ” ဆိုလွ်င္ေတာ့
ေၾကာ္ျငာဆိုတာ ေက်ာ္ေအာင္ ညာတာလားဟုသာျပန္ေမးရေပေတာ့မည္။
မိမိကုန္ပစၥည္းက အမွန္တကယ္မျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္သည့္ ကတိက၀တ္မ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပေနျခင္းသည္
စားသံုးသူကို လိမ္ညာျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္လိုေတာ့ False Advertising ဟုေခၚေ၀ၚသည္။ ၄င္းကဲ့သို႔
"unfair and deceptive acts or practices in commerce" စားသံုးသူအတြက္ မွ်တမႈမရွိေသာ၊
လွည့္စားေသာလုပ္ရပ္မ်ားကို တားျမစ္ ထိန္းကြပ္ဖို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ Federal Trad Commission
ဟူသည့္အဖြဲ႕အစည္းကတာ၀န္ယူသည္။ FTC ရဲ႕သတ္မွတ္ခ်က္ေတြထဲက ကုန္ပစၥည္းမွာေရးသားတဲ့စာ
Product Labeling နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီလိုသတ္မွတ္ထားပါတယ္။ Labels must be "truthful, accurate, and
substantiated" with evidence to back up any labeling claims. ကုန္ပစၥည္းေပၚမွာေရးသားသည့္အခ်က္အလက္မ်ားသည္ "မွန္ကန္မႈရွိရမည္၊ တိက်ရမည္၊
အေထာက္အထားႏွင့္ မွတ္ေက်ာက္အတင္ခံႏိုင္ရမည္" တဲ့။ ကဲ ဒီလိုဆိုရင္ေကာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက
ကုန္ပစၥည္းေၾကာ္ျငာမ်ား ေဘာင္၀င္ႏိုင္ၾကပါမည္လား။ ဆပ္ျပာလို ကုန္ပစၥည္းကကိစၥမရွိ။
သူေျပာသည့္အတိုင္းမဟုတ္လဲ စိတ္ပ်က္႐ံုကလြဲၿပီး သိပ္နစ္နာမႈမရွိ။ စားေသာက္ကုန္လို၊ ေဆး၀ါးလိုအရာ
က်ေတာ့ အင္မတန္အေရးႀကီးလာသည္။ ေဆးဗူးေပၚမွာ ညႊန္ၾကားခ်က္ကအစ၊ ပါ၀င္သည့္ပစၥည္း၊
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးႏွင့္တကြ ဓါတ္မတည့္သူမ်ားကိုပါ ေဖာ္ျပရမည္။ ဒါေပမယ့္လည္း ေဆးတစ္မ်ိဳးတည္း
႐ွဴလို႔လည္းရ၊ ေသာက္လို႔လည္းရ၊ လိမ္းလို႔လည္းရသည့္ ၉၆ ပါးေပ်ာက္သည့္ ေဆးေၾကျငာေတြ
မၾကာခဏေတြ႕ေနရတံုးပင္။
စာေရးသူအေနႏွင့္ ေၾကာ္ျငာကိုဆန္႔က်င္ျခင္းမရွိပါ။ ေၾကာ္ျငာဆိုသည္မွာကုန္ပစၥည္းအသစ္အဆန္းမ်ားအတြက္
သတင္းအခ်က္အလက္ေပးျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးေလာကတြင္ မရွိမျဖစ္ပင္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာမ်ားကို
ႏွစ္ခ်ိဳက္စြာအားေပးပါသည္။ သို႔ရာတြင္ တစ္ခါတစ္ေလ စားသံုးသူကို ေစာ္ကားေသာ၊ ေသးသိမ္ေအာင္လုပ္ေသာေၾကာ္ျငာသူတစ္ခ်ိဳ႕တို႔ကိုေတာ့စိတ္ပ်က္မိသည္။ ေၾကာ္ျငာစာသား ဆန္းရင္ၿပီးေရာ၊ လူသိရင္ၿပီးေရာ ေရးခ်င္ရာေရးထားသည္။ စကားလံုးမ်ား၏ ေနာက္က ႐ိုက္ခတ္မႈကိုအေလးမထား။ ဒါမွမဟုတ္ တမင္ပြဲဆူေအာင္လုပ္ၿပီး လူသိေအာင္မ်ားေစ်င္တာလဲျဖစ္မည္။ "ေခတ္မွီသူတိုင္း XXX ကုန္ပစၥည္းကို သံုးၾကတယ္" ဆိုသည့္စာသည္ ၄င္းပစၥည္းကို မသံုးသူမ်ား အား ေခတ္မမွီဟု သြယ္၀ိုက္တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ စားသံုးသူ၏ ေရးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို ကန္႔သတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ တာေမြအ၀ိုင္းေရာက္တိုင္း "အေပ်ာ့ႀကိဳက္လွ်င္ ေရေသာက္ပါ" ဟူသည့္ စာတန္းကိုျမင္ရတိုင္း စိတ္ထဲမွာေဒါသျဖင့္ "ေအး အျပင္းႀကိဳက္ရင္လည္း အရက္ပဲေသာက္ေတာ့မယ္" ဟုတံု႔ျပန္မိသည္။ (BCAP Code 3.14 Advertisements must not suggest that their claims are universally accepted if a significant division of informed or scientific opinion exists.)
ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ေၾကာ္ျငာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ လိုက္နာရမည့္ ဥပေဒေတြရွိၾကသည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံႏွင့္
တစ္ႏိုင္ငံေတာ့ ဥပေဒသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ တူၾကမည္မဟုတ္။ ဒါေပမယ့္ မည္သည့္ႏိုင္ငံတြင္မဆို
မည္သည့္ေၾကာ္ျငာမဆို အေျခခံအားျဖင့္ လူမႈေရးတာ၀န္သိတတ္မႈ (social responsibility) ေတာ့ရွိရမည္။
သာမန္ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္းေတြႏွင့္စဥ္းစားလ်င္ပင္ ဘာကို ဘယ္လိုေၾကာ္ျငာသင့္တယ္၊ မသင့္ဘူး
ဆိုတာနားလည္ႏိုင္ပါသည္။ ကေလးငယ္မ်ားကို ပစ္မွတ္ထားကာေၾကာ္ျငာျခင္းသည္ က်င့္၀တ္ႏွင့္
ကိုက္ညီမႈရွိမရွိ အညင္းအခုန္ျဖစ္ေနရတုန္းပင္ျဖစ္သည္။ ဆြီဒင္ႏွင့္ ေနာ္ေ၀ႏုိင္ငံတို႔တြင္ အသက္ ၁၂
ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားကို ရည္ရြယ္၍ ေၾကျငာျခင္းသည္ ျပစ္မႈေျမာက္သည္။ ၿဗိတိန္၊ ဂရိ၊ ဒိန္းမတ္၊ ဘယ္ဂ်ီယံ စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္တင္းက်ပ္သည့္ စည္းမ်ည္းမ်ားႏွင့္ကန္႔သတ္ထားသည္။ အႏၱရာယ္ ရွိသည့္ပစၥည္းမ်ားကို ကေလးသ႐ုပ္ေဆာင္မ်ားႏွင့္မေၾကာ္ျငာရ။ တစ္ခါတုန္းက ရန္ကင္းဘက္ေရာက္တုန္း ဂက္စ္မီးဖိုေၾကာ္ျငာမွာ ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ မတ္တပ္ရပ္လ်က္ႏွင့္ ဗင္ႏိုင္းဆိုင္းဘုတ္ႀကီးတစ္ခုကို ထိတ္လန္႔စဖြယ္ေတြ႕ခဲ့ဖူးသည္။
ဥေရာပသမဂၢ၏ ကေလးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ေၾကာ္ျငာတားျမစ္ခ်က္မ်ားထဲမွ တစ္ခ်ိဳ႕ကို
ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပရမည္ဆိုလွ်င္
Advertising shall not cause moral or physical detriment to minors, and shall therefore comply
with the following criteria for their protection:
ေၾကာ္ျငာသည္ ကေလးသူငယ္တို႔၏ စိတ္ပိုင္း၊ ႐ုပ္ပိုင္း ကိုယ္က်င့္တရားထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းမရွိရ။
a. it shall not directly exhort minors to buy a product or a service by exploiting their
inexperience or credulity;
ကေလးငယ္တို႔၏အေတြ႕အႀကံဳႏုနယ္မႈ၊ ယံုစားလြယ္မႈ ကိုအသံုးခ်လ်က္ ကုန္ပစၥည္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈ
တစ္ရပ္ကို၀ယ္ယူအသံုးျပဳရန္ တိုက္တြန္းျခင္းမျပဳရ။
b. it shall not directly encourage minors to persuade their parents or others to purchase the
goods or services being advertised;
ေၾကာ္ျငာပါကုန္ပစၥည္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈတစ္ရပ္ကို ၀ယ္ယူအသံုးျပဳေအာင္ မိဘမ်ားအား ကေလးငယ္တို႔မွ
ပူဆာေစရန္တိုက္တြန္းျခင္းမျပဳရ။
c. it shall not exploit the special trust minors place in parents, teachers or other persons;
ကေလးငယ္တို႔၏ မိဘ၊ ဆရာသမားႏွင့္ အျခားသူမ်ားအေပၚယံုၾကည္မႈအား အလြဲသံုးစားမျပဳရ။
d. it shall not unreasonably show minors in dangerous situations
အႏၱရာယ္ရွိေသာျမင္ကြင္းမ်ားတြင္ ကေလးသ႐ုပ္ေဆာင္မ်ားအသံုးမျပဳရ
ဟူ၍ရွိရာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံရွိ မည္သည့္ ေၾကာ္ျငာစာသားမ်ားသည္ က်င့္၀တ္ႏွင့္ညီမညီ
အကဲျဖတ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ သူမ်ားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ေတာ့ စားသံုးသူအခြင့္အေရး ကာကြယ္သည့္အဖြဲ႕မ်ားရွိသည္ဟုၾကားဖူးသည္။ ေၾကာ္ျငာမွာေျပာသည့္အတိုင္း
အရည္အေသြးမျပည့္မီပါက တရားစြဲကာ စားသံုးသူ၏နစ္နာမႈကို ေတာင္းယူႏိုင္ၾကသည္။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္
ေၾကာ္ျငာရွင္ေတြကလည္း အရမ္းမေျပာရဲ မေရးရဲၾက။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာလည္း
ဒီလိုအဖြဲ႕အစည္းေတြရွိလာလွ်င္ စားသံုးသူမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးပိုရလာႏိုင္ေကာင္း၏။
အတိုက္အခံရွိလာေလ ကိုယ့္အေျခလွမ္းမမွားေအာင္ သတိထားရေလဆိုေတာ့
အရည္အေသြးမ်ားပိုေကာင္းလာႏိုင္ေကာင္းပါရဲ႕။ တာ၀န္ေတြ ပိုယူါရဲ႕ ဟုသာ အေတြး၀ကၤပါ
ပြားလိုက္ရပါသည္။
နည္ရဲေဇာ္
ကိုးကား
http://en.wikipedia.org/wiki/Advertising_to_children
http://bcap.org.uk/The-Codes/BCAP-Code.aspx?q=Test_General%20Sections_03%20Misleading%20advertising#c8
http://www.gopromos.com/Article/Laymens+Corner+Understanding+Ad+Law/7351/Default.aspx
http://www.asa.co.nz/code_children.php
အကုန္လံုး အဂၤလိပ္လိုေရးထားသည္။ အစက ႏိုင္ငံျခားက လာတာထင္ထားတာ ေသခ်ာဖတ္ၾကည့္မွ Made in Myanmar ဆိုတာေတြ႕ရေတာ့ နည္းနည္း ဂုဏ္ယူမိသြားသည္။ တို႔ႏိုင္ငံလည္း မေခဘူးေပါ့။ ဒါမ်ိဳးေတြ
ႏိုင္ငံတစ္ကာႏွင့္ရင္ေဘာင္တန္းထုတ္ႏုိင္ေနၿပီပဲ။ ကၽြန္ေတာ္က လည္းအက်င့္တစ္ခုရွိတာက ကုန္ပစၥည္းေၾကညာေလးမ်ားေတြ႕ရင္ ေသေသခ်ာခ်ာ လိုက္ဖတ္တတ္သည္။ အဲဒီ ဆပ္ျပာရဲ႕ေၾကာ္ျငာေလး
ဖတ္ၾကည့္ရင္းက ဘ၀င္မက်တာေလးေတြ႕လာသည္။ xxx promotes good health and safe hygiene. Herbal contents prevent itchiness and skin inflammation.(ဘာေဆးဖက္၀င္အပင္ေတြလဲမသိ)
Naturally formulated menthol generates coolness and freshness all day long. (ေရခ်ိဳးၿပီး ငါးမိနစ္မၾကာ ကားေစာင့္ရင္း ေခၽြးေတြပ်ံလာသည္။) ဒီအထိကိစၥမရွိေသး။ ေၾကာ္ျငာပဲဆိုၿပီးနားလည္ေပးလို႔ရသည္။ ျပႆနာက xxx rejuveate skin moisture, smooths and softens skin. ဆိုတဲ့စာေၾကာင္းမွာ ဖတ္ရင္းတန္းလန္း ရပ္ေနမိသည္။ အသားအရည္ကုိ ျပန္လည္ႏုပ်ိဳေခ်ာေမြ႕ ေစတယ္ဆိုပါလား။
ဒါဟာေၾကာ္ျငာတစ္ခုမကေတာ့ပါ။ စားသံုးသူကို ၄င္းပစၥည္းထုတ္လုပ္သည့္ ကုမၸဏီမွ ကတိေပးခ်က္တစ္ခုျဖစ္သြားပါသည္။ ၄င္းစာတန္းကို ျမန္မာလိုေရးသည္ဆိုပါစို႔။ ျမန္မာစာဖတ္တတ္သူ ေတာလံုေမတစ္ေယာက္က အသားအရည္ေခ်ာေမြ႕လို၍ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္တစ္ခုျဖင့္၄င္းဆပ္ျပာကို ၀ယ္သံုးပါၿပီတဲ့။ ၄င္းေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျပည့္ပါမည္လား။ အဆိုပါကုမၸဏီက xxx rejuveate skin moisture, smooths and softens skin. ဆိုသည့္စာေၾကာင္းကို မည္သည့္ သုေတသန အေထာက္အထားကိုအေျခခံ၍ ေၾကာ္ျငာရသည္လဲ။ အမွန္တကယ္စမ္းသပ္ၿပီးမွေရးသည္လား။ ဒါမွမဟုတ္
လူအထင္ႀကီးေအာင္ပဲေရးသည္လားဆိုတာေတာ့ ေၾကာ္ျငာရွင္မွသာ သိႏိုင္ေပမည္။ အကယ္၍ တစ္စံုတစ္ေယာက္က “ဒါေၾကာ္ျငာေလ။ေၾကာ္ျငာဆိုတာ ဒီလိုပဲ ေရးရေျပာရတာပဲ” ဆိုလွ်င္ေတာ့
ေၾကာ္ျငာဆိုတာ ေက်ာ္ေအာင္ ညာတာလားဟုသာျပန္ေမးရေပေတာ့မည္။
မိမိကုန္ပစၥည္းက အမွန္တကယ္မျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္သည့္ ကတိက၀တ္မ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပေနျခင္းသည္
စားသံုးသူကို လိမ္ညာျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္လိုေတာ့ False Advertising ဟုေခၚေ၀ၚသည္။ ၄င္းကဲ့သို႔
"unfair and deceptive acts or practices in commerce" စားသံုးသူအတြက္ မွ်တမႈမရွိေသာ၊
လွည့္စားေသာလုပ္ရပ္မ်ားကို တားျမစ္ ထိန္းကြပ္ဖို႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ Federal Trad Commission
ဟူသည့္အဖြဲ႕အစည္းကတာ၀န္ယူသည္။ FTC ရဲ႕သတ္မွတ္ခ်က္ေတြထဲက ကုန္ပစၥည္းမွာေရးသားတဲ့စာ
Product Labeling နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဒီလိုသတ္မွတ္ထားပါတယ္။ Labels must be "truthful, accurate, and
substantiated" with evidence to back up any labeling claims. ကုန္ပစၥည္းေပၚမွာေရးသားသည့္အခ်က္အလက္မ်ားသည္ "မွန္ကန္မႈရွိရမည္၊ တိက်ရမည္၊
အေထာက္အထားႏွင့္ မွတ္ေက်ာက္အတင္ခံႏိုင္ရမည္" တဲ့။ ကဲ ဒီလိုဆိုရင္ေကာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက
ကုန္ပစၥည္းေၾကာ္ျငာမ်ား ေဘာင္၀င္ႏိုင္ၾကပါမည္လား။ ဆပ္ျပာလို ကုန္ပစၥည္းကကိစၥမရွိ။
သူေျပာသည့္အတိုင္းမဟုတ္လဲ စိတ္ပ်က္႐ံုကလြဲၿပီး သိပ္နစ္နာမႈမရွိ။ စားေသာက္ကုန္လို၊ ေဆး၀ါးလိုအရာ
က်ေတာ့ အင္မတန္အေရးႀကီးလာသည္။ ေဆးဗူးေပၚမွာ ညႊန္ၾကားခ်က္ကအစ၊ ပါ၀င္သည့္ပစၥည္း၊
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးႏွင့္တကြ ဓါတ္မတည့္သူမ်ားကိုပါ ေဖာ္ျပရမည္။ ဒါေပမယ့္လည္း ေဆးတစ္မ်ိဳးတည္း
႐ွဴလို႔လည္းရ၊ ေသာက္လို႔လည္းရ၊ လိမ္းလို႔လည္းရသည့္ ၉၆ ပါးေပ်ာက္သည့္ ေဆးေၾကျငာေတြ
မၾကာခဏေတြ႕ေနရတံုးပင္။
စာေရးသူအေနႏွင့္ ေၾကာ္ျငာကိုဆန္႔က်င္ျခင္းမရွိပါ။ ေၾကာ္ျငာဆိုသည္မွာကုန္ပစၥည္းအသစ္အဆန္းမ်ားအတြက္
သတင္းအခ်က္အလက္ေပးျဖစ္သည္။ စီးပြားေရးေလာကတြင္ မရွိမျဖစ္ပင္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေၾကာ္ျငာမ်ားကို
ႏွစ္ခ်ိဳက္စြာအားေပးပါသည္။ သို႔ရာတြင္ တစ္ခါတစ္ေလ စားသံုးသူကို ေစာ္ကားေသာ၊ ေသးသိမ္ေအာင္လုပ္ေသာေၾကာ္ျငာသူတစ္ခ်ိဳ႕တို႔ကိုေတာ့စိတ္ပ်က္မိသည္။ ေၾကာ္ျငာစာသား ဆန္းရင္ၿပီးေရာ၊ လူသိရင္ၿပီးေရာ ေရးခ်င္ရာေရးထားသည္။ စကားလံုးမ်ား၏ ေနာက္က ႐ိုက္ခတ္မႈကိုအေလးမထား။ ဒါမွမဟုတ္ တမင္ပြဲဆူေအာင္လုပ္ၿပီး လူသိေအာင္မ်ားေစ်င္တာလဲျဖစ္မည္။ "ေခတ္မွီသူတိုင္း XXX ကုန္ပစၥည္းကို သံုးၾကတယ္" ဆိုသည့္စာသည္ ၄င္းပစၥည္းကို မသံုးသူမ်ား အား ေခတ္မမွီဟု သြယ္၀ိုက္တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ စားသံုးသူ၏ ေရးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးကို ကန္႔သတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ တာေမြအ၀ိုင္းေရာက္တိုင္း "အေပ်ာ့ႀကိဳက္လွ်င္ ေရေသာက္ပါ" ဟူသည့္ စာတန္းကိုျမင္ရတိုင္း စိတ္ထဲမွာေဒါသျဖင့္ "ေအး အျပင္းႀကိဳက္ရင္လည္း အရက္ပဲေသာက္ေတာ့မယ္" ဟုတံု႔ျပန္မိသည္။ (BCAP Code 3.14 Advertisements must not suggest that their claims are universally accepted if a significant division of informed or scientific opinion exists.)
ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ေၾကာ္ျငာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ လိုက္နာရမည့္ ဥပေဒေတြရွိၾကသည္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံႏွင့္
တစ္ႏိုင္ငံေတာ့ ဥပေဒသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ တူၾကမည္မဟုတ္။ ဒါေပမယ့္ မည္သည့္ႏိုင္ငံတြင္မဆို
မည္သည့္ေၾကာ္ျငာမဆို အေျခခံအားျဖင့္ လူမႈေရးတာ၀န္သိတတ္မႈ (social responsibility) ေတာ့ရွိရမည္။
သာမန္ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္းေတြႏွင့္စဥ္းစားလ်င္ပင္ ဘာကို ဘယ္လိုေၾကာ္ျငာသင့္တယ္၊ မသင့္ဘူး
ဆိုတာနားလည္ႏိုင္ပါသည္။ ကေလးငယ္မ်ားကို ပစ္မွတ္ထားကာေၾကာ္ျငာျခင္းသည္ က်င့္၀တ္ႏွင့္
ကိုက္ညီမႈရွိမရွိ အညင္းအခုန္ျဖစ္ေနရတုန္းပင္ျဖစ္သည္။ ဆြီဒင္ႏွင့္ ေနာ္ေ၀ႏုိင္ငံတို႔တြင္ အသက္ ၁၂
ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားကို ရည္ရြယ္၍ ေၾကျငာျခင္းသည္ ျပစ္မႈေျမာက္သည္။ ၿဗိတိန္၊ ဂရိ၊ ဒိန္းမတ္၊ ဘယ္ဂ်ီယံ စသည့္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္တင္းက်ပ္သည့္ စည္းမ်ည္းမ်ားႏွင့္ကန္႔သတ္ထားသည္။ အႏၱရာယ္ ရွိသည့္ပစၥည္းမ်ားကို ကေလးသ႐ုပ္ေဆာင္မ်ားႏွင့္မေၾကာ္ျငာရ။ တစ္ခါတုန္းက ရန္ကင္းဘက္ေရာက္တုန္း ဂက္စ္မီးဖိုေၾကာ္ျငာမွာ ကေလးငယ္တစ္ေယာက္ မတ္တပ္ရပ္လ်က္ႏွင့္ ဗင္ႏိုင္းဆိုင္းဘုတ္ႀကီးတစ္ခုကို ထိတ္လန္႔စဖြယ္ေတြ႕ခဲ့ဖူးသည္။
ဥေရာပသမဂၢ၏ ကေလးမ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္ေၾကာ္ျငာတားျမစ္ခ်က္မ်ားထဲမွ တစ္ခ်ိဳ႕ကို
ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပရမည္ဆိုလွ်င္
Advertising shall not cause moral or physical detriment to minors, and shall therefore comply
with the following criteria for their protection:
ေၾကာ္ျငာသည္ ကေလးသူငယ္တို႔၏ စိတ္ပိုင္း၊ ႐ုပ္ပိုင္း ကိုယ္က်င့္တရားထိခိုက္နစ္နာေစျခင္းမရွိရ။
a. it shall not directly exhort minors to buy a product or a service by exploiting their
inexperience or credulity;
ကေလးငယ္တို႔၏အေတြ႕အႀကံဳႏုနယ္မႈ၊ ယံုစားလြယ္မႈ ကိုအသံုးခ်လ်က္ ကုန္ပစၥည္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈ
တစ္ရပ္ကို၀ယ္ယူအသံုးျပဳရန္ တိုက္တြန္းျခင္းမျပဳရ။
b. it shall not directly encourage minors to persuade their parents or others to purchase the
goods or services being advertised;
ေၾကာ္ျငာပါကုန္ပစၥည္း၊ ၀န္ေဆာင္မႈတစ္ရပ္ကို ၀ယ္ယူအသံုးျပဳေအာင္ မိဘမ်ားအား ကေလးငယ္တို႔မွ
ပူဆာေစရန္တိုက္တြန္းျခင္းမျပဳရ။
c. it shall not exploit the special trust minors place in parents, teachers or other persons;
ကေလးငယ္တို႔၏ မိဘ၊ ဆရာသမားႏွင့္ အျခားသူမ်ားအေပၚယံုၾကည္မႈအား အလြဲသံုးစားမျပဳရ။
d. it shall not unreasonably show minors in dangerous situations
အႏၱရာယ္ရွိေသာျမင္ကြင္းမ်ားတြင္ ကေလးသ႐ုပ္ေဆာင္မ်ားအသံုးမျပဳရ
ဟူ၍ရွိရာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံရွိ မည္သည့္ ေၾကာ္ျငာစာသားမ်ားသည္ က်င့္၀တ္ႏွင့္ညီမညီ
အကဲျဖတ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ သူမ်ားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ေတာ့ စားသံုးသူအခြင့္အေရး ကာကြယ္သည့္အဖြဲ႕မ်ားရွိသည္ဟုၾကားဖူးသည္။ ေၾကာ္ျငာမွာေျပာသည့္အတိုင္း
အရည္အေသြးမျပည့္မီပါက တရားစြဲကာ စားသံုးသူ၏နစ္နာမႈကို ေတာင္းယူႏိုင္ၾကသည္။ ဒီအတြက္ေၾကာင့္
ေၾကာ္ျငာရွင္ေတြကလည္း အရမ္းမေျပာရဲ မေရးရဲၾက။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာလည္း
ဒီလိုအဖြဲ႕အစည္းေတြရွိလာလွ်င္ စားသံုးသူမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရးပိုရလာႏိုင္ေကာင္း၏။
အတိုက္အခံရွိလာေလ ကိုယ့္အေျခလွမ္းမမွားေအာင္ သတိထားရေလဆိုေတာ့
အရည္အေသြးမ်ားပိုေကာင္းလာႏိုင္ေကာင္းပါရဲ႕။ တာ၀န္ေတြ ပိုယူါရဲ႕ ဟုသာ အေတြး၀ကၤပါ
ပြားလိုက္ရပါသည္။
နည္ရဲေဇာ္
ကိုးကား
http://en.wikipedia.org/wiki/Advertising_to_children
http://bcap.org.uk/The-Codes/BCAP-Code.aspx?q=Test_General%20Sections_03%20Misleading%20advertising#c8
http://www.gopromos.com/Article/Laymens+Corner+Understanding+Ad+Law/7351/Default.aspx
http://www.asa.co.nz/code_children.php
No comments:
Post a Comment